Baza noclegowa jest to jeden z naczelnych modułów zagospodarowania turystycznego, w zestaw którego wchodzą różnorodnego modelu tanie noclegi i urządzenia towarzyszące, pozwalające wędrowcom na pobyt poza miejscem stałego zamieszkania w warunkach zbliżonych do ich stałych zamiłowań. Charakter i uporządkowanie bazy noclegowej w ważnym szczeblu zależą od uwarunkowań przyrodniczych tudzież społeczno-ekonomicznych. Określenie napotykane dodatkowo pod nazwą “Baza urlopowa“ jako szczególny przypadek bazy noclegowej. Bazę noclegową stanowią obiekty noclegowe, w jakich oferowane są przeróżnego rodzaju usługi spojone z pobytem turysty. W obrębie obiektów noclegowych, trafnie z polskim prawem, wyróżnia się obiekty hotelarskie charakteryzujące się: rozdziałem na pokoje, ilością pokoi przekraczającą sprecyzowane w statutach minimum oraz świadczeniem usług hotelarskich (rozściełanie posłań, porządkowanie, usługi żywieniowe). W Kraju wykorzystuje się rozdział obiektów noclegowych opublikowany w Ustawie o usługach turystycznych z 1997 roku i rozdział używany w opracowaniach Głównego Urzędu Statystycznego.

Bazę noclegową zważywszy na czas jej użytkowania w toku roku dzieli się na:
- całoroczną (obiekty świadczą usługi cały rok na przykład hotele);
- sezonową (obiekty świadczą usługi w wskazanej pory roku na przykład poniektóre schroniska młodzieżowe działające zaledwie w czasie ferii).

Ze względu na dostępność bazę noclegową dzieli się na:
- otwartą (obiekty określone dla wszelkich osób zainteresowanych pobytem, jakie maja dokument tożsamości i fundusze pozwalające na zameldowanie);
- zamkniętą (tematy określone dla wyznaczonej grupy osób, które posiadają właściwe upoważnienia do korzystania z tego rodzaju obiektów na przykład szpitale uzdrowiskowe).